Alles loopt in de soep,
Door: Jasper
Blijf op de hoogte en volg Jasper
01 Mei 2012 | Guinea-Bissau, Béli
Tijdens het weekoverleg mijn nieuwe plan voorgelegd aan de lokale medewerkers. Ik ga om de dag de bush in met wisselende samenstellingen. We gaan met zijn drieën, om de kans om nesten te missen, die nog steeds aanwezig is, zo klein mogelijk te maken. Degene die mij gaan helpen in het veld zijn Bucari, Joost en Amadu Sadjo (dorpscomité van Beli). Ook even de militairen informeren dat we de komende 4 weken vaker op en neer fietsen naar Quebube in wissende samenstellingen, om argwaan te voorkomen. Ze vonden het oké, dat is het geluk van kleien gemeenschap hier. Iedereen kent je, inmiddels mij ook. Overal waar je fietst of loopt zegt iedereen je gedag (dat moet ook) en hoor je Gaspar. In Nederland straks ga ik weer een beetje in de anonimiteit leven.
Nou zoals gezegd moet ik weer eens kijken naar mij onderzoeksvragen en onderzoeksvoorstel, want mijn Engels is niet zo best. Dus dat moet je meerdere malen controleren. Na de laatste controle ze aan Joost gegeven. Op woensdag de bush in om kwart over 6, dan is het net licht genoeg om te fietsen. Eenmaal in gebied, fiets op vaste plek neergezet en zijn we naar de bron van de rivier gelopen. Onderweg al wrattenzwijnen en penseelzwijnen gezien. Toen we in het stukje galereibos aan kwamen hoorde we al chimpansees ver weg. Goed teken, maar eerst even wat nest data opnemen. Het was nogal veel wat je wil weten en had nog geen echte structuur in het verzamelen en opschrijven.. Na ruim 2,5 uur hoorde we de chimpansees dichterbij komen. We gaan ze gaan zoeken. Echter hield het galereibos op en werd het dicht bos, waar een aantal jaren geleden de rijstakkers waren. Dichtbegroeid gebied. Op een open plek zag ik al twee chimpansees in de boom weg gaan. Dat blijft een tof gevoel. Echter wilde we ze van dichtbij bekijken. We zijn dus om gelopen en via een droogstaande rivierbedding die erg beschut is, langzaam, gecontroleerd en zo geruisloos mogelijk naar ze toe gekropen. Gelukkig waren er stenen waar je over kon lopen, al werd je wel op een lenigheid getest. Op een gegeven moment was geluid van chimpansees dichtbij en wij waren aan de rand van het stenen ad. Het was een beschutte plek waar we door kleine gaatjes konden kijken met verrekijker. Na 5 minuten zagen we een chimpansee op z’n 100m in een palm (Elaeis guineensis). Het was een vrouwtje die het hart van de palm aan het eten was. Dat is flink trekken om het blad eruit te krijgen. Ze viel bijna van de palm. Dan voel je toch wel bijzonder, dat je deze ongehabiteerde chimpansees kan zien. Ik stond op een ronde steen mijn evenwicht te bewaren en de chimpansees te bekijken. Ik heb mijn filmcamera filmpjes gemaakt (zie filmpjes) en ze bekeken met een verrekijker. Jammer dat je geen goede fotocamera hebt met zoom voor foto’s. Er gebeurde een heleboel. Van gezamenlijk eten of schooien om ook een hapje, tot verjagen van een jong vrouwtje door ouder vrouwtje en volwassen mannetje. Dit probeer je vaats te leggen en in je op te nemen. Op een gegeven moment hoor je ook links van je 2 a 3 chimpansees en rechts ook. Het is dicht begroeid en je ziet ze niet maar hoort ze wel tussen de 10 en 20 meter van je af. Dat is ook best spannend. Ik stond nog steeds op een steen en werd langzaam zwaar. Zeker omdat je aan het filmen bent of met de verrekijker aan het lijken bent en zo stil mogelijk moest staan ook met je armen. Die voelde ik ook flink. Na ruim anderhalf uur probeerde we ze op een andere manier te bekijken en te benaderen. Het leek erop alsof ze naar een andere plaats gingen, Dus gingen we op een tactische plaats zitten aan de rand van de savanne met uitzicht op een belangrijke corridor. Ze beleven echter op hun plek en we hadden nu wel een lunch verdient. Broodjes met een koekje. Na rustpauze gingen verdere met het opnemen van nesten. Om 4 uur was het voor vandaag genoeg en hebben we nog wildcamera van Joost verwisselend en zijn terug gelopen. Uiteindelijk waren we om 6 terug in Beli wat dus een lang veildag betekende. Na welverdiende avondmaaltijd filmpje bekeken en lekker gaan slapen.
De rustdag is toch hard werken. Alle veldgegevens opschrijven in grote ‘veldjournaal , veldgegevens invoeren in de computer, allerlei organisatorische zaken regelen voor de volgende dag, wassen van veldblouse, brood zoeken in dorp. Ik kwam er achter dat ik iets moest verzinnen op mijn veldboekje. Het was nogal een chaos, en heb een gestructureerde tabel gemaakt. Wat invoeren hopelijk bevorderd. Het was vrijdag wat betekend dat het een ochtend in de bush word. Op vrijdagmiddag om half 2 moeten de mannen hier naar de moskee, dus ook mijn veldmatties Bucari en Amadu Sadjo. Geprobeerd kwart over 6 te vertrekken, maar dit liep weer anders. Bucari kwam niet naar mijn huis en ben na 10 minuten hem gaan halen en naar Amadu Sdajo gefietst. Hier bleek dat de extra project fiets (van Mary die in Bissau zit) voor Amado Sadjo niet goed werkte en nog niet gemaakt is. Er moet een oplossing komen en deze was de laaiste extra projectfiets (ook voor Mary die er niet is)in mijn huis ophalen. Toen half uur later vertrokken, naar Quebube. We gaan niet heel hard maar om 7 uur gaat mijn malaria wekker. Shit, pil vergeten. Gelukkig heb ik in mijn portemonnee een reserve pil zitten. Dubbel Shit, portemonnee ook vergeten. Dus maar terug gefietst in mijn tempo, pil geslikt en weer terug. Na 25 minuten konden we verder. Al snel stonden we alweer stil, maar nu omdat we een groep groene apen en een bosbok zagen. Verder gefietst naar de locatie over de savannen waar we meerdere groepen patasapen hebben gezien. Ondanks de tegenslag, toch goed begin in veld. Daarna via een dichtbegroeid stuk, naar punt gegaan waar we gebleven waren. Het was vandaag ene bewolkte dag wat werk in de bush prettiger maakte, alhoewel kwamen de zweetbijtjes je toch weer begroeten. Na een hoop veld data weer terug gekeerd naar Beli en daar kreeg ik een lekke band. Lang geleden dat ik iets mis was met mijn fiets. Zelf hoef je dan weinig te doen en ik assisteerde vooral in aangeven van gereedschap en dergelijke. We waren netje om 1 uur in Beli en kon ik weer lekker uitrusten. Na mijn middagdutje waren er veel mensen uit dinguirai. Ook de mensen van het dropscomité, waarmee ik het veld in ben geweest. Ze herkende mij nog en dus even gedag zeggen. Ze kwamen het tweede deel van houtwal als afscheiding brengen. Het is hout wat gekapt is, als het goed is voor de rijstvelden. Ook de popiejopie van de taalcursus was erbij. Hij vroeg mij weer om van alles (geld, zeep, warga, sigaretten), want als je’ vrienden’ bent mag dat en moet je het ook geven. Nou dat doe ik dus niet. Even later kwamen ze aan met een jong stekelvarken die ze uit de bush hadden meegenomen. Joost uitgelegd dat niet de bedoeling is om dieren mee te nemen uit de bush. Na een foto en filmpje, vroegen ze of wij hem wilde kopen als huisdier of om op te eten. Alles word hier gedaan om aan geld te komen. Zo ook de sapateiro Mamadu Sila die een paar dagen eerder aan Joost ook weer een traditioneel muziekinstrument wilde verkopen.
We hadden al een paar dagen niets gehoord over Guinee-Bissau en de militairen hebben Cadogo en de interim president vrij gelaten. dat is wel redelijk goed nieuws. Nets als het feit dat Annemarie mogelijk de 13e naar Guinee-Bissau komt. Dan gloort ertoe weer wat hoop voor wat extra spullen en vooral geld. Verder ga ik kleine interviews doen met de secretaris van het dorpscomités, die we nog niet hebben bezocht, naar aanleiding van ingevoerde data en bekijken wat verbeteren kan worden met invullen van de formulieren. Niet helemaal volgens plan, maar haalt onduidelijkheden bij mij weg en kan het invullen verbeterd worden. Met een goed gevoel weer naar de rustdag toe. Helaas zit uitslapen er niet in. De mannen van Dinguirai waren al vroeg in de weer om de omheining af te maken. Dit hadden ze snel gedaan terwijl ik achter mijn computer zat te werken. Heb wel weer gelukt gehad, want al na drie pogingen kun ik even met mijn zusje bellen, die jarig is vandaag, 28 april. Van de gelegenheid gebruikt gemaakt ook Ruud en bas te bellen en ze verteld dat ik zoals beloofd mijn een maand lang niet heb geschoren. De gesprekken deden wel even goed. Aan het einde van de dag heeft Joost mijn kapsel weer bijgewerkt met tondeuse en ook mijn baard en snor. Heb nu een soort piratenbaardje. De lui van dinguirai waren inmiddels vertrokken en toen hebben Joost en ik een deel van het zware hardhout wat over waas, naar de plaatst voor de omheining tussen de huizen gesjouw. Dit stond niet in het contract met dinguirai en was dus ook niet gedaan. Gaf ons wel een beetje fysieke arbeid voor een dag zittend op een stoel. Dat was wel fijn. In de avond nog geregeld dat er rijst gekookt werd voor ons voor een dag bush. Hier eten ze, zoals je weet, 3 keer per dag rijst. Ze zijn hier niet zo van het brood en hele dag bush zonder eten is dan lastig. Makkelijker gezegd dan gedaan aangezien het eten de ochtend moest worden voorbereid, omdat je het niet een dag van tevoren kunt maken aangezien het dan niet meer goed is. Het gaat gisten en schiften. Dit leverde de volgend ochtend problemen op. Joost en Lam zaten te wachten en ik kwam er om kwart over 6 gezellig bij zitten. Het duurde erg lang, en je zou denken ze onderhand wel weten hoe lang je rijst moet koken. Het eerste woord wat Joost mij leerde was ‘tempa sensa’, heb geduld. Na een uur ben ik Bucari gaan opzoeken. En die had eten al achetop zitten in een veel te grote schaal. Hoe ga je dat meenemen de bush in???. Bovendien gingen Joost en Lama naar andere kant van de rivier en dus moeten zij hun eigen prakkie meenemen. Na alles uiteindelijk geregeld te hebben. Konden we op weg naar de bush. Hèhè, al was tempo laag en Bucari gaf al snel oe dat het niet zijn dag was en dat hij lui was. Vervelend maar hij zetten wel door en heeft het de gehele dag vol gehouden tot 6 uur. Onderweg weer veel nesten gezien en op een gegeven moment werd het liedje van Phil Collins, onze more night omgetoverd tot one more nest. Ook heb ik kennis gemaakt met tabanca nja dari’s (chimpanseedorp). Vele nesten bij elkaar. Echter snappen ze niet dat ik alle gebieden moet zien. Bij de rivier daar zitten ze niet, het was wel voormalig rijstvelden en dus sporadisch ene groet boom. Toch wilde ik die zien en natuurlijk zitten daar nesten in. Zigzag van rivier naar savanne is toch lastig hoor. Ze handelen hier vaak op eigen houtje en doen niet wat je wil. Het zei zo en niet te veel aan ergeren, maar gewoon overleggen. Helaas vandaag geen chimpansees gezien , maar wel patasapen en ook een groep penseelzwijenen hobbelend over de savanne. Weer een lange dag in de bush hoort je dat er in september verkiezingen zijn. Mijn slaap had ik wel verdiend dacht ik zo na 11 uur in de bush.
Tijdens het weekoverleg had ik Joost verrast doordat ik na maandag en dinsdag in het engels te hebben gedaan voor de woensdag over ging op het creol. Dit ging best aardig. Vond het wel leuk en moet wel kunnen na 3 maanden. De andere lokale mensen vonden het ook grappig dat ik creol sprak. Ook in de bush probeer ik met Amadu Sadjo en Bucari wat creol te praten. Morgen is het 1 mei , de dag va de arbeid en daar is hier een vrije dag. De planning is om naar de Fefine (kleine rivier) te gaan met het team, echter zit Amadu vast in CheChe met een kapotte motor. Die kan helaas niet mee. Met toestemming van Annemarie gaan we met auto naar de Fefine en daar soort picknicken ect. Dat was wel leuk. Na mijn gesprek met Issaga over de formuleren van het dorpscomité van Beli, wat beetje teleurstellend was, ben ik in de middag weer achter mijn computer gekropen en van alles gedaan. Aan het einde van de dag hebben Joost en ik onze handen weer vuil gemaakt om het tweede deel van het hout te verplaatsen naar de scheiding tussen de huizen. Als echte zwartmooren toen gepraat met Bucari en Issaga. Die kwamen vertellen dat de Legerleiding niet akkoord gaat met plan om Cadogo of interim president tot dan toe president te laten zijn. Dan maar sanctie voor het leger en het land. Het si wel grappig, want in eerste instantie zei de generaal dat hij er niets mee te maken had met de militaire coupe , maar nu weigert hij wel een mogelijk oplossing. Verder is het wel apart dat landen als Gambia en Nigiria, die zelf ook problemen hebben, Guinee-Bissau proberen te helpen in wat er fout gaat. Dat vinden Bucari en Issage en ergens hebben ze daar wel een punt.
Op de dag van de arbeid zijn we naar Fefine geweest. In de ochtend was ik niet erg gezellig, zat er een beetje doorheen. In de auto gestapt en daar op de achterbank gezeten naast twee Afrikaanse achterwerken. Gezellig krap. We kwamen een brandje langs de weg. We hebben deze met gehele tem gedoofd met takken. Na deze daad vervolgde we onze reis naar de fefine. Daar aangekomen een mooi plekje in de schaduw gezocht en begon het alledaagse ritueel weer. Mannen gaan lekker luieren en de vrouwen gaan koken. Achja, ik paste mij ook maar aan. Ik zonderde mij echter eeen eebtje af van de groep en zat op een tak the origin of species te lezen (in mijn eigen soep gaar te koken). Joost kwam mij opvrolijken met was verse baobabsap. Dat deed mij wel goed en ben toen bij de groep gaan zitten lezen. Aisatto Bela en Lama hadden ook pastels gemaakt. Zijn een soort pittig gevulde oliebollen, maar wel lekker. Daarna was het tijd om het water in te gaan. Het water stond erg laag, maar toch op sommige plaatsen tot borsthoogte. Joost en ik begonnen met frisbeeën en al gauw kwam bijna iedereen meedoen, wat erg gezellig was. Goede teambuilding. Na een uurtje te hebben gefrisbeet, met showduiken enzo ,nog wat gegeten en muziek geluisterd (wat voor het vissen van joost funest was) Al met al toch een geslaagde dag. Op naar volgende weken veldwerk.
Als laatste weer iets anders. Amadu Sadjo en ook Amadal hebben allebei zowel links als rechts naast het oog twee rechte littekens, zoals wel meer voornamelijk oudere mensen hier.. Dit moet het getal 1111 voorstellen, wat vroeger hier een signaal was dat je moslim was. Heel aparte manier om dat tonen. Ook het eten van geen varkensvlees voor moslims moet je hier relatief opvatten. De meesten mensen eten geen wrattenzwijn, maar wel penseelzwijn. Alhoewel dit ook een varken is, vind men dat hier niet omdat deze rood is. Hij smaakt overigens niet heel bijzonder. Soms krijg je hier wild, wat niet echt de bedoeling is van het project die chimpansees, ander fauna en flora probeert te beschermen. Ik kan er echter weinig aan doen. Voor de mensen hier is vlees uit het wild goedkoper dan een kip, geit of koe.
-
14 Juni 2012 - 23:33
Jasper Hoogveld:
Beetje later, want ik had geen internet en meost even acllimatiseren. Dit verslag is wel getypt terwijl ik daar zat groetendeels. De foto's volgen snel. -
14 Juni 2012 - 23:36
Mark:
leipe shit dat je creol kan :) -
15 Juni 2012 - 12:16
Lieve:
Hoi Jasper,
Ik zie dat je weer in NL bent. Zullen we een keer afspreken bijpraten in Nijmegen of omstreken. Ik heb zo'n heimwee en bijpraten helpt altijd. Bel of mail me maar 0630051109 of binobai.bissau@gmail.com.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley